"Mecazlar Üzerine"* Üzerine
Kafka’nın mecazların anlamı özetlemek yerine anlamayı güçleştirmesi ile ilgili yazmış olduğu bu metin bilgelerin günlük yaşamın sıkıntılarından uzak, daima mecazi bir dille ve kavranamayan sözlerini eleştiriyor, belki de eleştiriyor “gibi görünüyor”.
Herakleitos’un fragmanlarında sadece o cümleyi demek istemediğini biliyor ve fragmanların ardındaki anlamları açıklamaya çalışıyoruz. Mecazlar da söylenenin ardında olanı bulma gerekliliği yaratır. Fakat belki de asla doğruya ulaşılamaz. Nitekim Mecazlar Üzerine’de Kafka’nın verdiği diyalogda da neyin mecazi neyin temel anlamlı olduğu anlaşılmamaktadır. Mecazların içine girip günlük hayatın gailelerinden kurtulmanın bir mecaz olarak algılanması - ki öyledir - ikinci konuşmacıya neyi kazandırmış neyi kaybettirmiş net olarak bilinmemektedir. Getirilen önerinin bir mecaz olarak algılanması kavrama anlamında bir kazanç fakar aynı zamanda mecazi olarak, “mecazlardan netliğe asla çıkılamayacağı” yönünde bir kaybediş olabilir.
Kafka hakkında yaptığım araştırmaya göre onun eserlerinde mecazlar önemlidir. Sıradışı olan normalmiş gibi aktarılır. Tereddüt, kişisel yıkım, yabancılarşma, içsellik onda varolmuştur. Yaşadığı kültürel ve sosyal çevreye olan yabancılığı onun anlaşmazlıklar üzerine gitmesine sebep olmuş olabilir. Belki de net ve apaçık anlamı gizleyen mecazlarla, okuyanda tereddüt yaratıp düşünmeye sevketme, düşüncenin içselleştirilmesi amacını taşıyordur. Ne var ki Kafka mecazları seviyorsa bu metnin bütününde mecazi-ironik bir tarz olduğu da düşünülebilir.
*MECAZLAR ÜZERİNE
Çoğu insan bilgelerin sözlerinin daima mecazlardan ibaret olduğunu ve günlük yaşamda , ki bu sahip olduğumuz tek yaşamdır, bir işe yaramadığından şikayet ederler. Bilge ”öteye geç” dediğinde gerçek bir yere geçmemizi kastetmez ki eğer buna eğseydi zaten yapardık. Onun kastettiği göz kamaştırıcı bir ötedir. Bizce bilinmeyen onun da bize daha kesin anlatamayacağı ve bu yüzden de bize hiç yardımcı olamayacağı tüm bu mecazlar aslında anlaşılmayanın, anlaşılmaz olduğunu söylerler ve biz bunu zaten biliyoruz. Ama hergün mücadele ettiğimiz hayat gaileleri bir başka meseledir.
Bununla ilgili olarak birisi şöyle dedi “Neden bilemiyorsun? eğer mecazları izlersen sen de bir mecaz olursun ve kendini günlük hayat gailelerinden sıyırırsın"
Bir diğeri şöyle dedi ” Eminim bu da bir mecazdır.”
İlk konuşmacı şöyle yanıtladı “KAZANDIN!”
İkinci konuşmacı ” Ama yalnızca mecazi olarak."
İlk konuşmacı ” Hayır gerçeklikte! Mecazi olarak ise kaybettin! "
KAFKA.
Yorumlar
Yorum Gönder